การปฎิวัติในช่วงยุคหิน 20,000 ปีก่อน มนุษย์ทุกคนรอดชีวิตด้วยการล่าสัตว์และเก็บของป่า แต่เมื่อ 5,000 ปีก่อน มนุษย์เพียงร้อยละ 10 เท่านั้นที่รอดชีวิตด้วยวิธีนี้ เนื่องจากประชากรส่วนที่เหลือหันไปทำเกษตรกรรมและเลี้ยงสัตว์แล้ว แต่การเปลี่ยนแปลงนี้เกิดขึ้นได้อย่างไร?
เกษตรกรรมถือกำเนิดขึ้นเมื่อประมาณ 11,000 ปีก่อนในบริเวณเสี้ยวพระจันทร์อันอุดมสมบูรณ์ ซึ่งเป็นพื้นที่ที่ทอดยาวจากอิรักในปัจจุบันไปจนถึงซีเรีย เมื่อประมาณ 15,000 ปีก่อน สภาพอากาศเริ่มอบอุ่นขึ้นและที่ราบเริ่มมีหญ้าป่า เช่น เมล็ดพืช นักล่าและผู้เก็บของป่าเริ่มตั้งถิ่นฐานในสถานที่ต่างๆ มากขึ้น อย่างไรก็ตาม สภาพอากาศไม่เหมาะกับการดำรงชีวิตเสมอไป ผู้คนจึงเริ่มคัดเลือกและปลูกพืชผลที่ดีที่สุดเพื่อเอาชีวิตรอดในสภาพอากาศที่เลวร้าย เกษตรกรเริ่มอาศัยอยู่ในพื้นที่ที่มีการตั้งถิ่นฐานมากขึ้น ซึ่งพวกเขาสามารถเก็บสะสมอาหารและหาอาหารเพื่อเลี้ยงครอบครัวที่ใหญ่ขึ้นได้
เมื่อประมาณ 8,000 ปีก่อน เกษตรกรรมได้รับการนำจากอานาโตเลียเข้าสู่ยุโรป ชาวนาจากพื้นที่นั้นพบกับกลุ่มคนที่ยังคงล่าสัตว์และเก็บของป่า และส่วนใหญ่ก็ตัดสินใจที่จะอยู่ร่วมกัน คลื่นการอพยพครั้งที่สองเกิดขึ้นเมื่อประมาณ 4,800 ปีก่อน โดยคนเลี้ยงสัตว์ย้ายมาพร้อมกับวัวของพวกเขาจากทุ่งหญ้าทางตะวันออก ซึ่งมีความก้าวหน้าทางวัฒนธรรมและเทคนิคมากกว่าชาวพื้นเมืองดั้งเดิม
มีที่พอสำหรับทุกคนแน่นอน การปฎิวัติในช่วงยุคหิน
เมื่อ 8,000 ปีก่อน เกษตรกรจากอนาโตเลียได้เริ่มพบปะกับกลุ่มนักล่าสัตว์และนักเก็บของป่าเจ้าถิ่นในยุโรป เกษตรกรจะทำไร่ทำนาแต่ยังไม่มีนมวัวสำหรับการบริโภคมากนัก โดยคนทั้งสองกลุ่มดังกล่าวต่างก็อาศัยอยู่ใกล้กันเป็นเวลานานอย่างน้อย 2,000 ปี แต่ก็ไม่มีกลุ่มไหนจะสนใจว่ากลุ่มคนอีกกลุ่มจะมีความเป็นอยู่อย่างไร กล่าวคือ นักล่าสัตว์และนักเก็บของป่าเป็นกลุ่มคนที่ได้รับสารอาหารอย่างพอเพียงและสุขภาพแข็งแรง เช่น ไม่เป็นโรคฟันผุ เพราะยังไม่รู้จักธัญพืชต่างๆ ที่เวลาเราเคี้ยวในปาก สารอาหารจะเปลี่ยนเป็นน้ำตาล แต่ก็มีลูกเพียงไม่กี่คนการปฎิวัติในช่วงยุคหิน
เพราะเด็กแต่ละคนจะต้องกินนมแม่เป็นเวลานานหลายปี นักล่าสัตว์และนักเก็บของป่าจำเป็นต้องออกหาอาหารเพียงวันละสองถึงสี่ชั่วโมงต่อวันเพื่อการอยู่รอด พวกเขาจึงมี “เวลาว่าง” เยอะมาก ในทางกลับกัน ครอบครัวเกษตรกรจะต้องทำงานอย่างหนักทั้งวัน แต่สามารถหาอาหารเลี้ยงดูครอบครัวขนาดใหญ่กว่าได้และมีลูกมากกว่าอีกกลุ่มอย่างเห็นได้ชัด โดยจะอาศัยอยู่ในแหล่งที่พักและมีข้าวของต่างๆ มากมาย หากทำงานน้อยลง ก็จะไม่สามารถหาอาหารพอที่จะเลี้ยงดูครอบครัวขนาดใหญ่ได้ หากทั้งสองกลุ่มทะเลาะเบาะแว้งกัน กลุ่มที่เป็นนักล่าสัตว์และนักเก็บของป่าจะถอยออกไปอยู่ในพื้นที่ที่ถือว่าไม่มีประโยชน์สำหรับกลุ่มชาวไร่ชาวนา เพราะในผืนป่าก็มีที่พอให้อยู่อีกมากมาย
การคิดค้นเกษตรกรรม
เป็นเวลาตั้งแต่ช่วง 12,000 ถึง 14,000 ปีก่อนแล้ว ที่นักล่าสัตว์และนักเก็บของป่าในบริเวณประเทศอิสราเอลและจอร์แดนในปัจจุบันเริ่มสะสมธัญพืชที่ขึ้นตามธรรมชาติ เพื่อนำมาผลิตแป้ง แต่ช่วงอากาศแห้งแล้วและหนาวจัดก็เข้ามาในช่วง 13,000 ปีก่อนทำให้หาอาหารได้น้อยลง เราจึงคาดการณ์ว่า นี่เป็นสาเหตุให้คนเริ่มปลูกและคัดเลือกธัญพืชที่มีคุณสมบัติ “พิเศษ” โดยเริ่มปลูกข้าวเอมเมอร์ในช่วงประมาณ 10,500 ปีก่อน ซึ่งเป็นต่อมากลายเป็นข้าวสาลีที่เรารู้จักในปัจจุบัน ข้าวเอมเมอร์จะมีฝักที่แข็งทำให้เมล็ดข้าวไม่ตกหล่นลงพื้นในระหว่างการเก็บเกี่ยว
และนี่ก็คือคุณสมบัติหนึ่งซึ่งมีประโยชน์ต่อการทำเกษตรกรรม แต่ไม่มีประโยชน์ต่อการขยายพันธุ์ของธัญพืชที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติเลย และข้าวบาร์เลย์ก็มีมานานแล้วเช่นกัน กล่าวคือ เหล่านักวิทยาศาสตร์จากสถาบันวิจัยด้านประวัติศาสตร์มนุษย์ชาติ สถาบัน Max Planck เมืองเยน่า ได้ร่วมทำวิจัยกับทีมนักวิจัยนานาชาติเพื่อศึกษาเมล็ดพันธุ์ข้าวบาร์เลย์ที่มีอายุถึง 6,000 ปีจากบริเวณที่ใกล้กับทะเลเดดซี และนำมาเปรียบเทียบกับชนิดพันธุ์ต่างๆ ของบริเวณดังกล่าวในปัจจุบัน โดยพบว่าพืชพรรณดังกล่าวต่างก็แทบจะไม่มีข้อแตกต่างกันทางพันธุกรรมเลย นั่นหมายความว่า การเพาะพันธุ์เพื่อพัฒนาธัญพืชนั้นได้สิ้นลงตั้งแต่ช่วงยุคหินมาแล้วการปฎิวัติในช่วงยุคหิน
การวิเคราห์ยีนพันธุกรรมช่วยให้เราทราบว่า เกษตรกรจากอนาโทเลียได้โยกย้ายถิ่นฐานเข้ามาในยุโรปพร้อมกับเทคนิคเกษตรกรรมตั้งแต่ช่วง 8,000 ปีก่อนแล้ว แต่คนเหล่านี้คือใครและได้เรียนรู้การทำเกษตรกรรมมาจากไหน เพื่อตอบคำถามดังกล่าว เหล่านักวิทยาศาสตร์จึงตรวจสอบโครงกระดูกอายุถึง 15,000 ปีของคนที่ย้ายมาจากอนาโทเลียคนหนึ่ง โดยผลที่ได้ก็คือ เกษตรกรจากอนาโทเลียเป็นลูกหลานสายตรงของนักล่าสัตว์และนักเก็บของป่าในยุโรป กล่าวคือกลุ่มยีนของเกษตรกรเป็นกลุ่มยีนที่คงรูปเดิมมากว่า 7,000 ปี นั่นหมายความว่า มนุษย์เจ้าถื่นในยุโรปได้เปิดรับแนวความคิดและเทคนิคการเกษตร พร้อมกับเปลี่ยนวิถีชีวิตของตัวเองด้วย